Ontslag tijdens proeftijd - dit moet je weten
Controleer altijd in je arbeidsovereenkomst of je proeftijd geldig is. Bij contracten van 6 maanden of korter is er namelijk geen proeftijd.
Vraag altijd schriftelijk aan je werkgever om de reden van het ontslag. Dit is belangrijk voor je recht op een WW-uitkering.
Let op: ontslag op basis van discriminatie is nooit toegestaan. Ook niet tijdens je proeftijd. Discriminatie zorgt ervoor dat jouw ontslag onrechtmatig is.
Je hebt recht op een transitievergoeding. Vanaf dag 1 bouw je deze transitievergoeding op. Ook tijdens je proeftijd. Het zal geen groot bedrag zijn, maar vraag het zeker na bij je werkgever.
Laatst bijgewerkt: 02/09/2025
Wat is een proeftijd precies?
Een proeftijd is een kennismakingsperiode aan het begin van je arbeidscontract. Het is bedoeld voor jou én je werkgever om te ontdekken of jullie bij elkaar passen. Tijdens deze periode gelden er andere regels dan normaal. De belangrijkste regel is dat beide partijen ervoor kunnen kiezen om met directe ingang te stoppen met de samenwerking. Je hebt als werknemer geen ontslagbescherming.
Waarom bestaat de proeftijd?
De wetgever heeft de proeftijd ingevoerd om beide partijen de kans te geven elkaar écht te leren kennen. Voor jou als werknemer betekent dit dat je kunt ontdekken of:
- De functie is wat je ervan verwachtte
- De bedrijfscultuur bij je past
- Je collega's en leidinggevende een match zijn
- De werkzaamheden aansluiten bij je vaardigheden
Voor werkgevers is het een periode om te beoordelen of je geschikt bent voor de functie en of je in het team past. Voor jou een periode om te kijken of de werkgever en de werkzaamheden bij jou passen.
De keerzijde van flexibiliteit
Die flexibiliteit heeft echter een keerzijde. Dat heeft te maken met hoe makkelijk het is om tot ontslag over te gaan. Er is namelijk geen preventieve toets door UWV of kantonrechter nodig, geen opzegtermijn, en geen verplichting om een van de acht wettelijke ontslaggronden aan te tonen.
Bekijk ons e-book: ontslag, en nu? Gratis met stappenplan!
Wanneer is de duur van je proeftijd rechtsgeldig?
Niet elke proeftijd is automatisch geldig. Er zijn namelijk strikte voorwaarden waar je werkgever zich aan moet houden. Als daaraan niet is voldaan, kun je mogelijk aanspraak maken op een flinke vergoeding.
Duur van de proeftijd
De maximale duur van je proeftijd hangt af van de lengte van je contract:
- 6 maanden of korter: geen proeftijd toegestaan
- 6 maanden tot 2 jaar: maximaal 1 maand proeftijd
- 2 jaar of langer: maximaal 2 maanden proeftijd
- Contract voor onbepaalde tijd: maximaal 2 maanden
Let op: Als je een contract van precies 6 maanden hebt, mag er géén proeftijd worden afgesproken. Dit is een veel gemaakte fout door werkgevers!
Andere voorwaarden voor geldigheid proeftijd
Verdere Je proeftijd is alleen rechtsgeldig als aan alle volgende voorwaarden is voldaan:
- Schriftelijk vastgelegd: Een mondeling afgesproken proeftijd is niet geldig
- In het contract of CAO: De proeftijd moet expliciet genoemd worden
- Voor beide partijen gelijk: Dezelfde periode voor jou en je werkgever
- Bij aanvang dienstverband: Niet achteraf toevoegen
- Geen eerdere arbeidsrelatie: Tenzij het om heel andere werkzaamheden gaat
Ongeldigheid van proeftijd
Er zijn ook situaties waarin een proeftijd automatisch ongeldig is:
- Je hebt eerder voor dezelfde werkgever gewerkt: bijvoorbeeld als werknemer of als uitzendkracht
- Je werkgever is feitelijk de opvolger van je vorige werkgever
- De proeftijd is te lang voor jouw contractduur
- De proeftijd is niet schriftelijk vastgelegd
- Je was al in dienst voordat de proeftijd werd afgesproken
Wat zijn je rechten als werknemer bij ontslag in proeftijd?
Hierboven lieten we je weten dat je rechten in proeftijd beperkt zijn. Maar er zijn wel een aantal rechten die je hebt als werknemer. Laten we ze één voor één doornemen.
1. Recht op uitleg
Allereerst heb je altijd het recht om te weten waarom je ontslagen wordt. Als je werkgever je mondeling ontslaat, kun je schriftelijk om de reden vragen in de vorm van een kattenbelletje.
Je werkgever is dan verplicht deze schriftelijk aan je te verstrekken.
Dit is belangrijk omdat:
- Je kunt controleren of het ontslag discriminerend is
- Het helpt bij je WW-aanvraag
- Je leert van het ontslag bij een volgende werkgever
2. Bescherming tegen discriminatie
Daarnaast: je mag nooit ontslagen worden wegens discriminatie op een werkvloer. Discriminatie kan hier breed opgevat worden. Zo is het verboden je te ontslaan vanwege:
- Zwangerschap of zwangerschapswens
- Geslacht, ras of afkomst
- Geloof of levensovertuiging
- Handicap of chronische ziekte
- Seksuele geaardheid
- Leeftijd
3. Recht op een correcte procedure
Ook tijdens de proeftijd moet je werkgever zich aan bepaalde regels houden:
- Het ontslag moet tijdens de proeftijd worden medegedeeld (niet erna - dan mag je niet meer ontslagen worden)
- Je mag niet ontslagen worden voordat je daadwerkelijk bent begonnen
4. Recht op transitievergoeding
Goed nieuws: je bouwt vanaf dag één transitievergoeding op. Ook al heb je maar twee weken gewerkt, je hebt recht op deze wettelijke vergoeding. Het bedrag is weliswaar klein, maar elk beetje helpt in de overgang naar nieuw werk.
5. Mogelijk recht op extra vergoeding
In bepaalde gevallen kun je aanspraak maken op een extra vergoeding:
- Bij discriminerend ontslag
- Als de werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld
- Bij schending van 'goed werkgeverschap'
Neem gratis en vrijblijvend contact op met onze juristen
Wat zijn je plichten als werknemer bij ontslag in proeftijd?
Natuurlijk heb je als werknemer ook plichten tijdens de proeftijd. Het is belangrijk deze te kennen, allereerst zodat je werkgever geen reden heeft om je te ontslaan. Maar ook als je werkgever het voornemen heeft om je te ontslaan, dan is het belangrijk om je plichten te kennen.
1. Normale arbeidsverplichtingen
Allereerst gelden er een aantal verplichtingen die normaal (ook na proeftijd) gelden:
- Je wordt geacht om op tijd te komen
- Je zorgt ervoor dat je je werk naar behoren uitvoert
- Je volgt instructies van je werkgever op
- Je respecteert de regels van het bedrijf
- Je gaat discreet om met bedrijfsinformatie
2. Meldingsplicht bij ziekte
Ben je ziek tijdens je proeftijd? Meld dit dan direct volgens de regels van je werkgever.
Let op: Je kunt tijdens ziekte gewoon ontslagen worden in je proeftijd. Ziekte mag niet de reden zijn die wordt opgevoerd door je werkgever.
3. Inspanningsverplichting
Je werkgever verwacht dat je je best doet om:
- De functie te leren
- In het team te passen
- Feedback serieus te nemen
- Verbeteringen door te voeren
Wanneer maakt je werkgever misbruik van een proeftijd?
Soms gebruikt een werkgever de proeftijd om onder verplichtingen uit te komen. Bijvoorbeeld:
- Je werkgever ontslaat je net voor een geplande operatie waardoor je een tijd niet kan werken
- Je werkgever ontslaat je met de reden dat je duurder bent dan verwacht
- Je werkgever stuurt je weg omdat er plotseling minder werk is
Geen echte proeftijd
Ook als je al eerder voor deze werkgever hebt gewerkt, bijvoorbeeld als uitzendkracht of freelancer is een proeftijd vaak niet toegestaan. De werkgever kent je namelijk al en weet wat je capaciteiten zijn.
Direct actie ondernemen: je stappenplan
Ontslagen tijdens je proeftijd? Volg dit stappenplan om je rechten veilig te stellen:
Let op: WIA en WW sluiten elkaar uit
Als je aan het einde van je dienstverband nog ziek bent, kun je geen WW-uitkering krijgen. Je moet namelijk direct beschikbaar zijn voor werk. Plan je ontslag daarom zorgvuldig in relatie tot je gezondheidssituatie.
Stap 1: vraag direct om een schriftelijke bevestiging
- Stuur een e-mail: "Naar aanleiding van ons gesprek waarin mijn ontslag is aangekondigd, vraag ik om de reden van ontslag schriftelijk aan mij toe te sturen."
- Bewaar alle communicatie
- Maak aantekeningen van mondelinge gesprekken
Stap 2: controleer je proeftijd
Pak je contract erbij en check:
- Staat de proeftijd erin?
- Komt de duur van de proeftijd overeen met wat de wettelijke vereisten hierin zijn?
- Ben je binnen de proeftijd ontslagen?
Stap 3: Analyseer de ontslagreden
- Is de reden discriminerend?
- Klopt de reden met de werkelijkheid?
- Zijn er aanwijzingen voor misbruik?
Stap 4: Verzamel bewijs
- E-mails en WhatsApp-berichten
- Getuigenverklaringen van collega's
- Prestatie-beoordelingen of complimenten
- Foto's of documenten die je verhaal ondersteunen
Stap 5: Vraag om je documenten
- Een ontslagverklaring voor het UWV
- Je laatste loonstrook
- Een transitievergoeding berekening
Stap 6: Overweeg juridische hulp
Bij twijfel over de rechtmatigheid van je ontslag, schakel dan hulp in. Wij bieden gratis hulp bij ontslag aan.
WW-uitkering na proeftijdontslag
Een van je grootste zorgen is waarschijnlijk: kom ik in aanmerking voor een WW-uitkering? Het goede nieuws: in de meeste gevallen wel.
WW-uitkering na proeftijdontslag
Je komt in aanmerking voor WW als:
- Je werkgever je heeft ontslagen (niet zelf ontslag genomen)
- Je voldoet aan de wekeneis (26 uit 36 weken gewerkt)
- Je bent beschikbaar voor werk
- Het ontslag is niet aan jou te wijten
WW aanvragen: praktische tips
- Meld je direct bij UWV (binnen een week)
- Vraag de ontslagverklaring bij je werkgever
- Wees eerlijk over de ontslagreden
- Bewaar alle documenten
Transitievergoeding en andere vergoedingen
Veel mensen denken dat je bij proeftijdontslag geen recht hebt op vergoedingen. Dat klopt niet!
Transitievergoeding: ook in proeftijd
Je bouwt vanaf je eerste werkdag transitievergoeding op. De berekening:
- 1/3 maandsalaris per gewerkt jaar
- In het geval van proeftijd zal het alleen voor de duur van de proeftijd zijn
Rekenvoorbeeld:
- Maandsalaris: €2.500
- Gewerkt: 6 weken
- Transitievergoeding: €2.500 ÷ 3 ÷ 52 × 6 = €96
Klein bedrag? Ja. Maar het is jouw geld! Gebruik onze transitievergoeding calculator voor een exacte berekening.
Billijke vergoeding bij onrechtmatig ontslag
Als je werkgever onrechtmatig heeft gehandeld, kun je aanspraak maken op een billijke vergoeding. Dit kan oplopen tot duizenden euro's. Situaties waarin dit kan:
- Discriminerend ontslag
- Ontslag in strijd met goed werkgeverschap
- Misleiding bij aanname
Schadevergoeding
Heb je aantoonbare schade door het ontslag? Denk aan:
- Verhuiskosten voor de baan
- Opgezegde andere baan
- Studieschuld voor specifieke opleiding
- Gemiste bonussen
Deze schade kun je mogelijk verhalen op je werkgever.
Achterstallig salaris en vakantiegeld
Controleer altijd of je hebt ontvangen waar je recht op hebt:
- Salaris tot laatste werkdag
- Opgebouwde vakantiedagen
- Vakantiegeld (8% van bruto salaris)
- Eventuele bonussen of provisies
Zelf ontslag nemen in je proeftijd
Overweeg je zelf ontslag te nemen tijdens je proeftijd? Dat kan, maar denk eerst goed na over de gevolgen.
Voordelen van zelf ontslag nemen
- Je kunt direct weg (geen opzegtermijn)
- Je behoudt de regie
- Geen negatief ontslagverhaal
- Sneller weer beschikbaar voor ander werk
Nadelen: geen WW-uitkering
Het grootste nadeel: je hebt geen recht op WW als je zelf ontslag neemt. Je bent immers vrijwillig werkloos geworden. Dit kan financieel zwaar zijn.
Alternatieven overwegen
Voordat je zelf ontslag neemt, overweeg:
- Gesprek met je leidinggevende - Misschien zijn problemen oplosbaar
- Vaststellingsovereenkomst - Onderhandel over vertrek met behoud van WW
- Wacht op ontslag - Als het echt niet gaat, merkt je werkgever dat ook
- Intern overplaatsen - Mogelijk is een andere functie beter
Als je toch zelf ontslag neemt
Besloten om toch te vertrekken? Zorg dan voor:
- Schriftelijke opzegging (e-mail is voldoende)
- Duidelijke laatste werkdag
- Overdracht van je werkzaamheden
- Inleveren bedrijfseigendommen
Lees meer over zelf ontslag nemen in onze uitgebreide gids.
Conclusie
Ontslag tijdens je proeftijd voelt oneerlijk en komt vaak onverwacht. Het belangrijkste is dat je snel handelt, je rechten kent en waar nodig hulp zoekt.
Vergeet niet: ook grote bedrijven maken fouten. Die proeftijd van precies 6 maanden? Mag niet. Ontslagen na het melden van zwangerschap? Verboden. Te weinig tijd gekregen om je te bewijzen? Mogelijk onrechtmatig.
Sta je op het punt ontslagen te worden of ben je net ontslagen? Vraag dan direct om een schriftelijke bevestiging met reden. Check of je proeftijd wel klopt. En twijfel je? Veel juristen, waaronder wij, bieden een gratis eerste gesprek aan om je situatie te beoordelen.
Je staat er niet alleen voor. Met de juiste kennis en mogelijk wat juridische hulp kun je ervoor zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt. Of dat nu een WW-uitkering is, een transitievergoeding, of misschien wel een flinke extra vergoeding omdat je werkgever de regels heeft overtreden.
"Zeker aanbevolen. Gestart met invullen van de rekentool waarin al snel duidelijk werd waar ik recht op heb. Daarna laagdrempelig contact en resultaat is er. Dank!!"
Nina werkte drie jaar als marketingspecialist toen haar werkgever haar in gesprek vroeg over een zogenoemde "minnelijke schikking." Het bedrijf kampte namelijk met financiële problemen en wilde kosten besparen. Nina kreeg een vso voorgelegd, waarin als ontslagreden ontslag met wederzijds goedvinden stond opgenomen. Hierin werd geen ontslagvergoeding opgenomen en de ontslagreden was onduidelijk geformuleerd.
Nadat Nina haar vso met ons had gedeeld hebben wij contact opgenomen om de situatie verder helder te krijgen en alle onderdelen van de vso samen te doorlopen. Bij ontslagrechtjuristen.nl ontdekte we dat haar werkgever vooral in eigen voordeel een voorstel had gedaan, met een veel te lage compensatie. Nina gaf aan dat wij contact mochten opnemen met haar werkgever om de vaststellingsovereenkomst te bespreken. Na verschillende besprekingen met haar werkgever heeft zij een eerlijke vergoeding gekregen, had ze recht op een WW-uitkering en kon ze rekenen op een vrijstelling van werk.
Andere onderwerpen waarin je misschien geïnteresseerd bent
Veelgestelde vragen
Over de auteur: Dit artikel is geschreven door Mickey Heimans, ontslagrechtjurist en schrijver bij Dismissal lawyers.co.uk. Met meer dan 5 jaar ervaring in HR en ontslagrecht heeft veel ervaring in het bijstaan van werknemers bij hun ontslagzaken. Specialisatie: complexe ontslagsituaties.